Okullar çocukların vakitlerini geçirdiği güvenli bir yer olmakla birlikte günümüzde okullarda öğrenciler arasında çeşitli olumsuzlukların yaşandığı görülmekte ve bu olumsuzluklar okulların güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Yaşanan bu olumsuzluklardan biri de akran zorbalığıdır. Her zorbalık aslında bir saldırganlıktır; ancak tüm saldırganlıklar için aynı durum söz konusu değildir. Bir duruma zorbalık diyebilmek ve saldırgan davranıştan ayırt edebilmek için amaçlılık, süreklilik ve güçlerde dengesizlik gibi başlıca durumların gerçekleşmesi gerekir. Zorbalık sadece fiziksel olarak ortaya çıkmadığı için saldırganlıktan ayrılması gereken bir durumdur.
Akran zorbalığı, aynı yaş gruplarının bulunduğu ortamlarda fiziksel, kültürel ya da ekonomik olarak üstün olan çocuğun ya da çocukların diğer bir çocuğa ya da çocuklara karşı kasıtlı olarak ve tekrarlayan bir biçimde acı vermek, korkutmak, sindirmek veya yıldırmak amacıyla yaptığı davranışlardır. Akran zorbalığı, zorbaca davranışın tek bir sefer yapılmasıyla sınırlı değildir. Akranlar arasında gerçekleşen bir duruma zorbalık diyebilmek için davranışın sistemli ve tekrarlı şekilde yapılıyor olması gerekmektedir.En sık rastlanan zorbalık çeşitleri:
Sözel Zorbalık
Küfür etmek, alay etmek, dalga geçmek, lakap takmak, fiziksel özellikleriyle alay etmek (boyu, kilosu, yüzü vb.), dış görünüşüyle (kıyafet, gözlük) alay etmek vs. gibi sözel ifadelerle gerçekleştirilen zorbalık türüdür.
Fiziksel Zorbalık
Vurmak, yumruk atmak, tekmelemek, itmek- çekmek, tırnaklamak, saçını çekmek, çelme takmak, dövüşmek, tükürmek, zorla eşyalara el koymak, eşya çalmak, zorla bir şeyler aldırmak, eşyalarına zarar vermek gibi zarar verici fiziksel davranışları içeren zorbalık türüdür.
Siber Zorbalık
Akran zorbalığının en güncel hali siber zorbalıktır. Bir kişi ya da grup tarafından sosyal medyaüzerinden bir kişiye karşı kasıtlı bir şekilde saldırgan ve tekrarlı bir biçimde kullanılmasıdır. Kişi hakkında sosyal medyada söylenti ve dedikodu yaymak, cep telefonu aracılığıyla izin almadan kişinin özel ve mahrem fotoğraflarını çekmek ve bu görüntüleri yaymak, internet üzerinden tehdit içerikli mesajlar atmak siber zorbalıklara verilen örnekler arasındadır.
Sosyal Zorbalık
Görmezden gelmek, dışlamak, diğer öğrencilerin de onunla konuşmasını ve arkadaşlık yapmasını engellemek (kışkırtarak aralarının bozulmasını amaçlamak), dedikodu yapmak ve hakkında söylentiler çıkarmak, suçsuz olduğu halde şikâyet etmek (öğretmene, müdüre) sosyal davranış içeren zorbalık türüdür.
Öğretmenler ve ebeveynlerin akran zorbalığı yaşayan çocukları fark ettiği zamanlarda duruma müdahale etmeleri gerekmektedir. Akran zorbalığı yaşayan çocuğun ve bu zorbalığı yaşatan çocuğun da anlayışa dayalı bir iletişim kurmaya ihtiyacı vardır. Genellikle akran zorbalığına uğrayan çocuklarda içe kapanıklık gözlemlenmektedir ve bu durumda çocuklar yaşadıkları sorunları da ifade etmekten çekineceklerdir, ebeveynler çocukların durumlarını fark ettiklerinde görmezden gelmek yerine çocuklarla sağlıklı iletişim kurmalıdırlar. Sadece zorbalığa uğrayan çocuğu değil her iki tarafı dinlerken de suçlayıcı ifadeler kullanmak yerine sevgi göstermeleri gerekmektedir. Zorbalığı gösteren çocuğun ebeveynleri, çocuğu dinlemeli ve yaşadığı sorunlara karşı gösterdiği davranışların doğru olmadığını sorunlarına başka davranışlarla çözüm bulabileceğini anlatmalıdır ve çözüm yollarını birlikte keşfetmelidir.
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG ARZU ARMUTLU
0505 678 27 70
